Zatrudnienie i bycie zatrudnionym jest regulowane wieloma przepisami prawa. To właśnie przepisy bronią zarówno pracowników, jak i pracodawców oraz przewidują różne potencjalnie konfliktowe sytuacje. Warto znać prawa i obowiązki obu stron, aby współpracować korzystnie i bez niedomówień. W artykule przedstawiamy kilka podstawowych praw, które obowiązują pracodawcę i pracownika i które po prostu warto znać.
Czego pracodawca nie może zrobić?
Zatrudnienie pracownika jest uregulowane licznymi przepisami. Pracodawca nie może zmusić pracownika do nadgodzin czy pracy w sobotę (poza pewnymi grupami, których to prawo nie obowiązuje), pracownik nie może pracować również podczas urlopu wypoczynkowego, a także w jego czasie odbierać telefonu (tzw. dyżur telefoniczny). Specjalne obostrzenia mają też moc w przypadku kobiet w ciąży czy niepełnosprawnych. Te pierwsze nie mogą pracować nadgodzin ani w porze nocnej, nawet, jeśli ciężarna kobieta wyrazi na to zgodę. W przypadku osoby niepełnosprawne sytuacja jest zależna od stopnia niepełnosprawności.
Pracodawca może zwolnić bez okresu wypowiedzenia
Pracownika można zwolnić bez zachowania okresu wypowiedzenia w wyjątkowych sytuacjach – przede wszystkim w przypadku ciężkiego naruszenia przez niego obowiązków pracowniczych, popełnienia przestępstwa w czasie trwania umowy o pracę czy utraty uprawnień koniecznych do wykonywania zawodu.
Co pracodawca może zrobić? Odwołanie z urlopu
W wyjątkowych okolicznościach pracodawca ma prawo odwołać pracownika z urlopu, o ile nie mógł przewidzieć powstałej sytuacji przed rozpoczęciem urlopu przez podwładnego, a obecność pracownika jest niezbędna firmie. Przykładem takiej sytuacji może być np. awaria czy choroba pracownika na analogicznym stanowisku. W takim wypadku jest on zobowiązany do pokrycia kosztów, jakie wynikały z tej decyzji (przelotu, pobytu w ośrodku wypoczynkowym itd.), a pracownikowi nadal przysługują niewykorzystane dni urlopu.
Pracodawca ma prawo obniżyć pensję pracownikowi
Pracodawca może obniżyć pracownikowi wynagrodzenie w wyniku pogorszenia się sytuacji finansowej firmy, likwidacji stanowiska pracy, przejęcia przez firmę zewnętrzną obowiązków wykonywanych przez pracownika lub w wyniku nierówności wynagrodzeń między pracownikami na tym samym stanowisku. Nie może tego zrobić z powodu niewywiązywania się pracownika z obowiązków czy kryzysu na rynkach finansowych.
Niedozwolone klauzule w umowach o pracę – ważne czy nie?
W umowach o prace często firmy umieszczają – świadomie lub nie – niedozwolone klauzule. Warto pamiętać, że jeżeli taka umowa jest dla pracownika mniej korzystna niż przepisy prawa pracy, takie klauzule stają się nieważne. Przykłady? Natychmiastowe rozwiązanie umowy bez uzasadnienia, zapłata kary pieniężnej za złożenie wypowiedzenia, obowiązkowość nadgodzin, nakaz tajemnicy płac czy jakiejkolwiek konkurencji.
Skorzystaj z usług Kancelarii Prawnej TMH w Rzeszowie która świadczy kompleksową obsługę prawną.
