To już pewnie banalne, ale większości odwiedzających ten region Warmia i Mazury kojarzą się głównie z jeziorami i to najczęściej Wielkimi Jeziorami Mazurskimi. Mniejsza grupa kojarzy warmińsko-mazurskie z puszczami, zamkami gotyckimi oraz przedwojennymi dworkami i pałacami. Jednak nadal rzadko turyści odwiedzają miejsca leżące na uboczu w stosunku do znanych szlaków, a jednak nie mniej interesujące, bywa że i tajemnicze.
Cel religijny i nie tylko
Bardziej religijni myślą o pielgrzymce do Sanktuarium Marki Boskiej w Gietrzwałdzie lub do Bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce. Do tej świątyni można dojść drogą zabytkowych kapliczek, z których każda jest jedną ze stacji Drogi Krzyżowej. W podobnych celach możemy odwiedzić Stoczek Klasztorny lub Bisztynek.
Mimo to warto jest czasem nieco zboczyć z tych utartych szlaków i pojechać na przykład bardziej na północny wschód w pobliże granicy z obwodem kaliningradzkim FR. W tamtejszym Żabinie znajduje się interesujący zabytek – szesnastowieczny kościół ze śladami po przedwojennych parafianach i między innymi tablicą epitafijną poświęconą pułkownikowi Urlichowi von Salpiusowi, rysownikowi i przyjacielowi tamtejszego rodu Farenheidów. Von Salpius ilustrował m.in. baśnie H. C. Andersena. Jest odkrywany obecnie w USA.
Wspomniany ród Farenheidów zbudował pobliską piramidę-grobowiec w Rapie, ale ten zabytek jest już dosyć mocno rozreklamowany.
Cel… militarny
Mazury to to także sieć poniemieckich umocnień, wśród których do najbardziej znanych należy kwatera Hitlera w Gierłoży i Mamerki koło Węgorzewa.
Mniej się natomiast mówi o kompleksie „Robinson” – dawnej kwaterze wojsk Luftwaffe, której pozostałości znajdują się w Gołdapi, w lesie Kumiecie. W czasie wojny stąd kierowano niemieckimi atakami lotniczymi na Związek Radziecki. Do kwatery dojeżdżały dwa pociągi pancerne marszałka III Rzeszy – „Asien” i „Pomeranien”. Niedaleko od „Robinsona”, tuż nad jeziorem Gołdap znajduje się kamień poświęcony generałowi Jeschonnkowi, który po inwazji aliantów na Normandię jako kozioł ofiarny popełnił tu samobójstwo.
Bliskie, nieznane
Atrakcji mniej znanych na Warmii i Mazurach jest dużo więcej. Unikalna jest podgołdapska Tatarska Góra (308 m n.m.p.) z jeziorkiem dystroficznym w zagłębieniu szczytu.
Większość turystów zna monumentalne mosty kolejowe w Stańczykach (36 m wysokości do lustra wody rzeki Błędzianki), nie odwiedza natomiast (nie mniej atrakcyjnych i malowniczych) pozostałych inżynieryjnych obiektów na tym nieczynnym szlaku.
Cel ekonomiczny
Tak. Zainteresowanie inwestorów Mazurami wzrosło. Daje się zauważyć coraz częstsze inwestowanie w ziemię. Cele takich inwestycji bywają różne – jedni kupują działki rekreacyjne, inni rolne pod produkcję ekologiczną, jeszcze inni pod agroturystyką. Dlatego w ostatnich latach ceny działek w tym regionie wyraźnie poszły w górę.
